Chứng khoán là gì? Lưu ý khi đầu tư chứng khoán

Chứng khoán là gì? Khi tham gia đầu tư vào thị trường chứng khoán cần chuẩn bị và lưu ý những gì? Hãy tìm hiểu bài viết dưới đây để có thêm thông tin chi tiết.

I. Chứng khoán là gì?

Chứng khoán là bằng chứng xác nhận quyền, lợi ích hợp pháp của người sở hữu tài sản hoặc vốn của công ty hay tổ chức đã phát hành. Chứng khoán được thể hiện qua các hình thức như: chứng chỉ (certificate), dữ liệu điện tử hoặc bút toán ghi sổ (book-entry). Chứng khoán được coi là một phương tiện hàng hóa trừu tượng đồng thời là sản phẩm tài chính có thể giao dịch trên thị trường.

Thông thường, chứng khoán có thể chuyển nhượng tự do từ người này sang người khác mà không cần có chữ ký của người chuyển nhượng do trên chứng khoán không ghi tên người sở hữu.

II. Phân loại chứng khoán

Hiện nay, chứng khoán được phân chia thành ba loại như sau:

• Chứng khoán nợ: là loại chứng khoán xác nhận mối quan hệ giữa công ty phát hành và chủ nợ. Loại chứng khoán này thường được phát hành dưới dạng giấy tờ, trái phiếu hoặc chứng khoán dạng nợ. Hiện nay trên thị trường chứng khoán, chứng khoán nợ có tỷ trọng giao dịch khá lớn.
• Chứng khoán vốn: là chứng khoán do công ty cổ phần phát hành, người đầu tư được xác nhận quyền sở hữu một phần thu nhập cùng tài sản của công ty. Người sở hữu được hưởng lợi nhuận nhưng đồng thời cũng chịu rủi ro từ tình hình kinh doanh của đơn vị.  Loại chứng khoán này thường được phát hành dưới dạng chứng chỉ quỹ, cổ phiếu ưu đãi, cổ phiếu thường…
• Chứng khoán phái sinh: là công cụ tài chính thể hiện qua hình thức hợp đồng, bao gồm hợp đồng quyền chọn, hợp đồng kỳ hạn,hợp đồng tương lai… Hợp đồng xác nhận quyền lợi và nghĩa vụ của các bên trong việc thanh toán tiền, chuyển giao số lượng tài sản cơ sở nhất định theo mức giá đã xác định ở khoảng thời gian hoặc ngày đã xác định trong tương lai.

III. Đặc điểm của chứng khoán

• Tính thanh khoản: so với các dạng tài sản khác, chứng khoán có tính lỏng cao hơn. Điều này được thể hiện qua khả năng giao dịch (mua/bán) trên thị trường. Mỗi chứng khoán khác nhau sẽ có khả năng chuyển nhượng khác nhau, trong đó, cổ phiếu có mức thanh khoản cao nhất.
• Tính rủi ro: chứng khoán là kênh đầu tư nên chắc chắn sẽ có những rủi ro. Việc giao dịch chứng khoán có thể làm tăng hoặc giảm thu nhập của người sở hữu bởi đây là tài sản tài chính mà giá trị của nó chịu tác động lớn từ các rủi ro như: rủi ro lạm phát, rủi ro chính trị, rủi ro thị trường…
• Tính sinh lời: chứng khoán có khả năng tăng thu nhập cho chủ sở hữu. Lợi nhuận có được từ việc tăng giá chứng khoán trên thị trường hoặc từ cổ tức được chia.

IV. Vai trò của chứng khoán đối với sự phát triển kinh tế

Chứng khoán có vai trò đặc biệt quan trọng đối với nền kinh tế. Một thị trường chứng khoán phát triển sẽ có tác dụng hỗ trợ cũng như thúc đẩy cho nền kinh tế phát triển. Điều này được minh chứng rõ qua thị trường tài chính của các cường quốc Mỹ, Nhật, Anh… Chứng khoán giúp cho người có tiền tìm được địa chỉ cần vốn để đầu tư còn doanh nghiệp, công ty lại dễ dàng có vốn để phát triển kinh doanh. Ngoài ra, nhà đầu tư cũng dễ dàng nhận định được tình hình phát triển của công ty thông qua thị trường chứng khoán. 

Tuy nhiên, những chứng khoán tăng trưởng quá nhanh cũng tạo ra nhiều biến động lớn trong chu kỳ kinh doanh. Nhiều cá nhân đầu tư theo phong trào, không có kiến thức về đầu tư chứng khoán và thị trường chứng khoán dẫn đến thua lỗ, tụt giảm thu nhập.

Tóm lại, chứng khoán là một kênh đầu tư nên sẽ có lợi nhuận và rủi ro. Nếu có kiến thức và sự hiểu biết khoa học, khi đầu tư vào chứng khoán bạn có thể gia tăng tài sản nhanh hơn nhiều so với các lĩnh vực đầu tư khác.

V. Thị trường chứng khoán là gì?

Thị trường chứng khoán là nơi diễn ra các hoạt động mua bán, trao đổi các loại chứng khoán. Hay nói cách khác, đây là nơi làm thay đổi chủ sở hữu của chứng khoán thông qua các giao dịch liên quan đến sản phẩm tài chính này.

Có thể nói, thị trường chứng khoán bản chất là thể hiện mối quan hệ cung – cầu của vốn đầu tư nào đó mà trong đó, giá cả của chứng khoán đã chứa đựng thông tin về giá cả của vốn đầu tư hay thông tin về chi phí vốn. Hình thức phát triển bậc cao của nền sản xuất và lưu thông hàng hóa được thể hiện qua thị trường này. 

VI. Thị trường chứng khoán được phân làm mấy loại?

Thị trường chứng khoán được chia làm hai loại: thị trường sơ cấp và thị trường thứ cấp

• Thị trường sơ cấp: là nơi chứng khoán được phát hành và bán cho người mua đầu tiên với giá phát hành. Mục đích của thị trường này là cung cấp vốn cho các nhà phát hành để họ đầu tư vào sản xuất kinh doanh, thúc đẩy nền kinh tế phát triển hơn đồng thời giải quyết tình trạng mất cân đối cung – cầu vốn.
• Thị trường thứ cấp: là nơi trao đổi, mua bán các chứng khoán đã phát hành để nhằm mục đích thu lợi nhuận, di chuyển dòng vốn đầu tư và các loại tài sản xã hội. Thị trường thứ cấp giúp các loại chứng khoán đã phát hành nâng cao tính thanh khoản đồng thời làm gia tăng thời hạn vốn từ ngắn hạn sang trung hoặc dài hạn và giúp cho dòng vốn được phân phối hiệu quả.

VII. Các tổ chức và nguyên tắc hoạt động của thị trường chứng khoán

1. Các tổ chức

Trên thị trường chứng khoán, công ty môi giới là trung gian để các nhà đầu tư thực hiện giao dịch mua bán, trao đổi cổ phiếu hoặc trái phiếu.

Các cơ quan quản lý thị trường chứng khoán gồm có:

• Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (tên viết tắt là SSC)
• Sở Giao dịch Chứng khoán Hồ Chí Minh (tên viết tắt là HOSE)
• Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (tên viết tắt là HNX)
• Trung tâm lưu ký chứng khoán (tên viết tắt là VSD)

2. Nguyên tắc hoạt động

Căn cứ vào điều 5 Luật Chứng khoán 2019, thị trường chứng khoán hiện nay đang hoạt động theo nguyên tắc:

“Điều 5. Nguyên tắc hoạt động về chứng khoán và thị trường chứng khoán

1. Tôn trọng quyền sở hữu, quyền khác đối với tài sản trong hoạt động về chứng khoán và thị trường chứng khoán; quyền tự do giao dịch, đầu tư, kinh doanh và cung cấp dịch vụ về chứng khoán của tổ chức, cá nhân.
2. Công bằng, công khai, minh bạch.
3. Bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư.
4. Tự chịu trách nhiệm về rủi ro.”

VIII. Vai trò, chức năng của thị trường chứng khoán

Đối với nền kinh tế

Chứng khoán và thị trường chứng khoán là căn cứ quan trọng để xác định tình hình nền kinh tế. Các chỉ số đo lường thị trường hay giá cổ phiếu của các công ty cho thấy nền kinh tế có đang trong giai đoạn tốt hay không. 

Nhờ vào thị trường chứng khoán, chính phủ sẽ kiểm soát tốt hơn tình hình kinh tế cũng như hoạt động của các công ty niêm yết (các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán sẽ phải công bố thông tin định kỳ và công khai tình sản xuất kinh doanh…).

Đối với doanh nghiệp

Để huy động được các nguồn vốn dài hạn ngoài việc đi vay ngân hàng, các doanh nghiệp đã thực hiện huy động thông qua hình thức phát hành chứng khoán. Đây chính là chiến lược mang lại nguồn vốn dồi dào từ công chúng giúp các công ty phát triển kinh doanh.

Đối với nhà đầu tư

Thị trường chứng khoán là nơi tiềm năng để đầu tư ngoài các kênh đầu tư truyền thống như bất động sản, vàng hay gửi tiết kiệm. Việc đầu tư vào cổ phiếu trên thị trường mang lại lợi nhuận cao đồng thời cũng có rủi ro nên nhà đầu tư cần phải có kiến thức chắc chắn về chứng khoán trước khi tham gia. Thị trường chứng khoán thường có xu hướng tăng theo sự phát triển của nền kinh tế hoặc sự tăng trưởng của các công ty, doanh nghiệp. Đầu tư vào các đơn vị ổn định, có xu hướng phát triển sẽ có cơ hội tạo ra lợi nhuận cho nhà đầu tư.

IX. Những yếu tố cần chuẩn bị khi tham gia vào đầu tư chứng khoán

Để bắt đầu tham gia vào thị trường chứng khoán bạn cần chuẩn bị:

• Tài chính: Đây là yếu tố không thể thiếu và quan trọng khi đầu tư chứng khoán. Bạn cần chuẩn bị số vốn nhất định tùy thuộc vào khối lượng tài sản bạn đang đó, độ kỳ vọng về lợi nhuận và khả năng chấp nhận rủi ro.
• Kiến thức chứng khoán: Chứng khoán là kênh đầu tư mang lại lợi nhuận cao đồng thời cũng có nhiều rủi ro. Kênh đầu tư này không dành cho những người tham gia theo cảm tính. Do đó, muốn đầu tư chứng khoán thành công, chắc chắn bạn cần trang bị các kiến thức liên quan để bắt kịp thị trường.
• Trang thiết bị sử dụng: Đầu tư chứng khoán thời 4.0 bạn sẽ cần những thiết bị như máy tính bảng, laptop, Smartphone… để thực hiện giao dịch nhanh chóng, kịp với thị trường
• Nguồn thông tin: Thông tin chính trị, xã hội, kinh tế vĩ mô,… đều có thể ảnh hưởng tới tình hình thị trường chứng khoán. Vậy nên việc cập nhật thông tin thường xuyên, nhanh chóng sẽ giúp bạn có tư duy nhận định chiến lược đầu tư của mình.

X. Đầu tư chứng khoán bạn cần lưu ý gì?

• Trước khi tham gia vào thị trường chứng khoán, bạn cần học hỏi và trau dồi các kiến thức như cách phân tích kinh tế vi mô, vĩ mô; cách đọc báo cáo tài chính…
• Xác định loại hình đầu tư chứng khoán mà bạn muốn tham gia. Nếu bạn không sợ rủi ro có thể chọn lựa cổ phiếu. Ngược lại, nếu muốn có thu nhập chắc chắn hơn thì trái phiếu hoặc chứng chỉ quỹ sẽ là loại hình ưu tiên.
• Xác định rõ về khả năng tài chính để phân bổ danh mục sao cho việc đầu tư hợp lý nhất
• Bạn có thể chọn cho mình một nhà môi giới chứng khoán uy tín và giàu kinh nghiệm
• Trong quá trình giao dịch, cần theo sát xu hướng và cập nhật tin tức liên tục để phân tích thị trường chính xác
• Sẵn sàng cắt lỗ khi cần thiết để đảm bảo nguồn vốn, cần tránh tình trạng sa đà vào giao dịch khi ở trạng thái hoang mang

XI. Một số thuật ngữ cần biết khi tìm hiểu về thị trường chứng khoán

Chứng khoán là kênh đầu tư dễ sinh lời nếu bạn có chiến lược đầu tư đúng đắn cũng như các kiến thức về thị trường này. Hinode hy vọng bài viết đã cung cấp những thông tin cần thiết, hữu ích với dự định đầu tư của bạn. Chúc bạn thành công!

>>>XEM THÊM: LGBT là gì? Thông tin về LGBT và cộng đồng LGBT từ A – Z